Wanneer we risicogestuurd willen managen, moeten we basisafspraken maken en vastleggen. Deze basisafspraken helpen jouw organisatie vanuit een gezamenlijk standpunt te redeneren en te acteren.

Iedere organisatie heeft een aantal doelen voor ogen. Meestal zijn deze doelen verwoord in het beleid en de strategie. Deze doelen hebben direct te maken met wat jouw organisatie wil bereiken op verschillende (kern)waarden, zoals:

🔶 veiligheid

🔶 beschikbaarheid of bereikbaarheid van product of dienst

🔶 uitstraling of imago

🔶 duurzaamheid, milieu

🔶 kosten

Kansen en effecten

Risico gestuurd managen bekijkt in hoeverre verstoringen beletten doelen te bereiken.

We toetsen de gevoeligheid van risico’s met behulp van een matrix. Enerzijds kijken we hoe groot de kans is dat een verstoring optreedt. Anderzijds kijken we welke effecten dit meebrengt op de (kern)waarden.

Het softwarepakket Clarify biedt alle mogelijkheden om deze matrix te vormen en vast te leggen en creëert hiermee het hart voor risicomanagement. Je kunt hiermee gemakkelijk toetsen hoe vaak iets gebeurt en welke effecten hiermee gepaard gaan.

De kleurcodering in de matrix wordt meestal zo gekozen dat direct duidelijk is hoe het risico wordt ingeschat:

🔶 rood: zeer ernstig, direct ingrijpen

🔶 groen: daar hoeven we ons niet echt druk over te maken

🔶 en alles wat daartussen zit

Een voorbeeld van een ingevoerd risico zie je in onderstaande afbeelding:

Faalvormen

Om risico gestuurd te werken, willen we van een risico de volgende dingen weten:

🔶 oorzaak

🔶 manier van falen

🔶 gevolg

🔶 kans

De gevolgen kwamen in de paragraaf hierboven aan bod. In de effectkolommen geven we aan waarmee we rekening houden als een faalvorm zich voordoet. Dus niet alleen het ‘niet functioneren’ en hoe dit te verhelpen, maar ook de gevolgen voor de belangrijke (kern)waarden in de organisatie.

Maar wat is nu precies een faalvorm?

Een faalvorm is een mechanisme dat ervoor zorgt dat we niet meer presteren zoals gewenst. Dat kan zijn van minder goed tot helemaal niet. Hieronder beschrijven we de 3 belangrijkste faalvormen.

Stijgende faalvorm

Denk daarbij aan veroudering of slijtage. Als voorbeeld kun je naar je auto of verwarmingsketel kijken. Als je ze maar lang genoeg hebt of gebruikt, zullen ze langzaam minder worden in de prestatie. Wanneer je geen onderhoud pleegt zal dit fenomeen zich steeds duidelijker uiten. Uiteindelijk functioneert het helemaal niet meer. Deze faalvorm wordt daarom stijgend genoemd.

Dalende faalvorm

We kennen ook een dalende faalvorm. Deze komt veel voor in nieuw ontworpen zaken. Als het nieuw op de markt komt, zitten er toch nog zaken in die zich pas uiten als ze eenmaal in de praktijk gaan draaien. Denk daarbij aan terugroepacties van bepaalde auto’s of apparaten. Na verloop van tijd zal de fabrikant deze zaken hebben opgelost en behoren de storingen tot verleden tijd.

Constante faalvorm

De laatste faalvorm is de constante variant. Deze vorm kent geen verlopend – stijgend of dalend – profiel. Of je nu op de eerste dag, na een maand, na een jaar of langer kijkt, het is op ieder moment gelijk. Deze vorm kennen we bij veel elektronica. Allerlei apparatuur om ons heen kan van het ene op het andere moment weigeren. We zien vooraf geen verloop in het patroon.

Belangrijk: bewustzijn van de verschillende faalvormen

Bij het opstellen van mogelijke preventieve maatregelen en de frequentie van het uitvoeren is het van belang dat we ons bewust zijn van deze faalvormen.

🔶 Bij een dalende vorm zullen de activiteiten van zeer frequent afnemen tot nagenoeg nul.

🔶 Daartegenover zal bij een stijgende vorm de frequentie van maatregelen juist toenemen.

🔶 De constante vorm maakt het lastiger, vaak wordt daar gekozen een reservedeel op voorraad te houden.

De faalvorm en de matrix worden gecombineerd in Clarify. Dit lichten we toe in deel 3 ‘Risicoanalyse’.